نقد فیلم «پسران گمشده مرکوری»: فیلمی تکان‌دهنده درباره زخم‌های ماندگار سوءاستفاده در مدارس کلیسایی

فیلم بی‌پرده و صریح کلمانس داویگو، صدای سه بازمانده از یک کانون اصلاح و تربیت فرانسوی و مسیر دشوار آن‌ها به‌سوی التیام است.

در این مستند تکان‌دهنده فرانسوی، سه مصاحبه‌شونده اصلی شجاعت جسمی و روحی فوق‌العاده‌ای از خود نشان می‌دهند. آندره، میشل و دانیل، دانش‌آموزان سابق کانون اصلاح و تربیت «بل اتوال» هستند؛ مدرسه‌ای که توسط کلیسا در شهر مرکوری در ساووا اداره می‌شد. آنها که اکنون در دهه شصت و هفتاد زندگی خود به سر می‌برند، سیلی از آزارهای بی‌وقفه به دست «ابوت گارین» و همدستانش را بازگو می‌کنند: ضرب و شتم‌هایی که آسیب‌های دائمی به همراه داشت، بی‌خوابی اجباری، حمام آب سرد، گرسنگی و آزار و اذیت‌های جنسی شبانه.

همان‌طور که کلمانس داویگو، کارگردان فیلم، در جلسات طولانی خاطره‌گویی آن‌ها حضور دارد، عمق فاجعه آشکار می‌شود. میشل با یادآوری تحقیرهایش اشک می‌ریزد؛ آندره که از یک آموزش و پرورش سالم محروم مانده بود، به یک مجرم حرفه‌ای تبدیل شد و دهه‌ها را در زندان گذراند؛ دانیلِ هوشیار که مورد آزار جنسی قرار گرفته و در «جهنم» گرفتار شده بود، از فلج عاطفی خود در سال‌های بعد می‌گوید، چنان‌که قادر نبود به کسی بگوید دوستش دارد. میشل و دانیل، که به ترتیب یک آشپز خستگی‌ناپذیر و یک دونده هستند، فعالیت‌های جایگزینی یافته‌اند تا ذهن خود را از وحشت آن دوران خالی کنند.

اما این سه نفر از نوع دیگری از خالی شدن نیز صحبت می‌کنند: رها شدن از این بار سنگین و تلاش برای جبران خسارت. در نیمه دوم فیلم، توجه داویگو به این موضوع معطوف می‌شود که آیا چنین چیزی ممکن است و اگر هست، به چه شکلی. آندره و میشل بر سر اینکه آیا کلیسای کاتولیک به‌عنوان یک نهاد مقصر است یا صرفاً افراد خاصی در «بل اتوال» (آن‌طور که میشل معتقد است)، اختلاف نظر دارند. دو مشاوری که از سوی اسقف‌نشین با آنها ملاقات می‌کنند، نشان می‌دهند که کلیسا با تمایل به پذیرش اشتباهات گذشته، متأسف است. اما وقتی سرانجام با فیلیپ بالو، اسقف اعظم، دیدار می‌کنند، به نظر می‌رسد او در اقدام عملی تعلل می‌کند.

داویگو با دستی استوار و نگاهی تیزبین، سکان کارگردانی را در دست دارد و با سکوت‌های به‌جای خود، به استعاره‌ها اجازه می‌دهد تا به طور طبیعی پدیدار شوند. برای مثال، دانیل به آرامی از کوهی در همان نزدیکی بالا می‌رود، همچون سنجاقکی که پوست قدیمی خود را می‌اندازد. این فیلم یک تحقیق نظام‌مند درباره سوءاستفاده نهادینه، لاپوشانی‌ها و امکان‌پذیری اصلاحات نیست؛ مسائلی که قطعاً پس از رسوایی‌هایی مانند ماجرای «آبه پیر» در فرانسه بسیار مطرح هستند. بلکه فیلم با فراهم کردن بستری برای این مردان تا حقیقت خود را بازگو کنند، صمیمانه در فرایند التیام آن‌ها مشارکت می‌کند و به همین دلیل بسیار ارزشمند است.

فیلم «پسران گمشده مرکوری» از ۷ نوامبر در «ترو استوری» نمایش داده می‌شود.