بلاگ

آخرین اثر کن برنز، روایت‌گری مستحکم است. همچنین به هزینهٔ جهل ما از تاریخ‌مان می‌پردازد.

واشنگتن در حال تشویق آمریکایی‌ها (موزه هنر دانشگاه پرینستون)

در حین بحث دربارهٔ کار او و گفت‌وگوی طولانی‌اش با روایت آمریکایی، کن برنز اغلب نسخه‌ای از نقل‌قولی که به‌طولانی‌مدت به مارک توین نسبت داده می‌شود، به اشتراک می‌گذارد. «تاریخ خودش را تکرار نمی‌کند»، این ضرب‌المثل می‌گوید، «اما قافیه دارد».

فیلم‌ساز دقت کرد که وقتی تابستان گذشته دربارهٔ «انقلاب آمریکایی» با هم صحبت کردیم، بیان کند که توین این را گفته است. بررسی کوتاهی نشان می‌دهد که هیچ‌کس نمی‌تواند شواهد قطعی برای این‌که توین، پدر ادبیات آمریکا، این عبارات را گفته یا نوشته باشد پیدا کند؛ اما این روایت جذاب است و نه تنها مخاطبان به آن جذب می‌شوند، بلکه به‌پشت سرشان می‌چسبد.

به‌هرحال، این‌که این نقل قول از توین یا شخص دیگری سرچشمه گرفته باشد، اعتبار احساس آن را کمتر نمی‌کند.

«آنچه مطالعهٔ تاریخ به تو می‌گوید این است که ما همیشه در تقسیم بوده‌ایم»، برنز توضیح داد و افزود که هر بار که به نقطهٔ بحرانی می‌رسیم، تازه به‌نظر می‌رسد.

من این را اقتباس کردم چون مردم همیشه می‌گویند «تاریخ خودش را تکرار می‌کند» – هرگز. «هیچ چیز نوینی زیر خورشید نیست» نشان می‌دهد که طبیعت بشر تغییر نمی‌کند، برنز به من گفت. و جالب این است که در این پروژه دربارهٔ انقلاب آمریکایی، لحظه‌ای وجود داشت که طبیعت بشر تغییر کرد. تا آن لحظه، همه به‌عنوان موضوع بودند. اما اکنون، تعداد کمی از مردم به‌عنوان شهروند شناخته می‌شدند؛ این یک لحظهٔ متمایز است.

برنز به‌طور معمول به‌عنوان راوی آمریکا شناخته می‌شود، به این معنا که مصاحبه‌هایش در طول تور کشوری که او سال جاری آغاز کرد، حاوی اسکریپت‌های جذابی هستند که پیش از رونمایی از «انقلاب آمریکایی» بارها تکرار می‌شود. برخی از این مصاحبه‌ها به اغراق می‌رسند؛ مثلاً او «انقلاب آمریکایی» را مهم‌ترین رویداد تاریخ جهان پس از تولد مسیح می‌نامد.

اما بخشی از این رفتار قابل درک است؛ چرا که ما در عصر اقتصاد توجه زندگی می‌کنیم که به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای با تمایل به فراموش یا بازنویسی بخش‌های وسیعی از تاریخ آمریکا همراه است.

(استیفنیا برگر) دیوید اشمیت، سارا بوتستین و کن برنز

بازدید برنز از سیاتل در جولای همزمان با رأی‌گیری کنگره بود که بر پایهٔ دستورالعمل دونالد ترامپ و روایت غلط، سعی در پس‌گرداندن تقریباً ۱.۱ میلیارد دلار بودجه فدرالی از شرکت پخش عمومی (Corporation for Public Broadcasting) داشت. این شرکت خصوصی غيرانتفاعی بود که به رادیوی ملی عمومی (National Public Radio) و سرویس پخش عمومی (Public Broadcasting Service) مالی تأمین می‌کرد، اما بخش عمدهٔ پول آن به ایستگاه‌های محلی سراسر کشور و سایر دریافت‌کنندگان گرنت اختصاص یافت. تمام سازمان‌هایی که از حمایت CPB بهره‌مند شدند، در ماه سپتامبر پرداخت‌های نهایی گرانت خود را دریافت کردند.

با این حال، برنز و PBS در حال پشتیبانی از منابع آموزشی هستند که هدفشان ارتباط دانش‌آموزان با روایت‌های فراوانی است که داستان پیدایش ملت ما را تشکیل می‌دهد. این کار در کنار تلاش گسترده‌ای که در شش شب و ۱۲ ساعت انجام شده، به‌عنوان یکی از بسیاری از حقایق، تعهد برنز به استخراج حقایق سختی که زیر اساطیر راحت نهفته‌اند، را تأکید می‌کند.

(مجموعهٔ جامعه تاریخی پنسیلوانیا) جیمز فورتن

اما تعیین اینکه چه کسی شایستگی شهروندی را دارد، باعث تقسیم‌پذیری و درگیری خونین فراتر از میدانی جنگ شد. حتی در زمان تأسیس، زمانی که اعلامیهٔ استقلال برجستهٔ ما بر برابری انسان‌ها به‌عنوان حقیقتی آشکار تأکید می‌کرد، نخستین اروپاییان‑آمریکایی‌ها، از جملهٔ جورج واشنگتن و نویسندهٔ این سند، توماس جفرسون، به آن اصل وفادار نبودند.

این مستند با استاندارد مستمر برنز در روایت‌گری چشم‌گشا مطابقت دارد و به‌صورت پیوسته به قلمروهای تاریخ آمریکا می‌پردازد که به‌جز دانشگاهیان و دیگر متخصصان، کم‌عناصر به آن دست یافته‌اند.

اعضای سیزده مستعمره مجبور به قانع‌سازی برای حذف کینه‌های متقابل‌شان شدند. شهرهای کوچک بین کسانی که خود را طرفدار آزادی‌خواهان (Patriots) می‌نامیدند و طرفداران وفادار به بریتانیا (Loyalists) تقسیم می‌شد. کارشناسان متعددی بیش از یک بار، انقلاب را به‌عنوان یک جنگ داخلی توصیف می‌کنند.

حیات‌بخشی به این دیدگاه‌ها توسط گالاکسی از بازیگرانی انجام می‌شود که صدای خود را به فیلم می‌سپارند؛ از جملهٔ تام هانکس، مایکل گری‌آیز، مری استریپ، مورگان فریمن، ایتن و مایا هاوک، و در یک اشارهٔ متا‑متنی، پل جیامتِی که نقش جان آدامز را (نقشی که همراه با هم‌بازی خود لورا لینی در مینی‌سریال سال ۲۰۰۸ ایچ‌بی‌او، «جان آدامز» ایفا کرده بود) صدا می‌دهد.

این اثر نمونهٔ کلاسیک برنز است که توسط همکار قدیمی‌اش پیتر کویوت روایت می‌شود و از نظر لحن و سنگینی به «جنگ داخلی» (1990) و «جنگ» (2007) شباهت دارد، اما به‌طور کامل با تأثیر عاطفی دردناک «جنگ ویتنام» (2017) برابری نمی‌کند. این به این معنی است که مستند با استاندارد ثابت برنز در روایت‌گری چشم‌گشا همخوانی دارد و به‌صورت پیوسته به قلمروهای تاریخ آمریکا می‌پردازد که به‌جز پژوهشگران و متخصصان، تعداد کمی از مردم به آن دست یافته‌اند.

هنگامی که رئیس‌جمهور کنونی ایالات متحده سعی در سفیدپوشی تاریخ آمریکا به‌منظور ایجاد نسخه‌ای «ملی‌گرایانه» دارد، ورود این سری به‌ویژه به موقع به‌نظر می‌رسد. برنز صرفاً می‌خواهد صادق‌ترین روایت را دربارهٔ آغازهای آمریکا ارائه ندهد، بلکه داستانی را نشان دهد که این دوران چقدر پیچیده، خطرناک، طاقت‌فرسا و در نهایت الهام‌بخش بوده است.

برنز گفت: «بخشی از دینامیک‌های تغییر و شکل‌گیری ایالات متحده به تمام این عناصر مختلفی که در این سیزده مستعمره که به اقیانوس اطلس، به سواحل شرقی متکی‌اند، مربوط می‌شود. این حقیقتاً شگفت‌انگیز است. و اگر ما این ماجرا را ساده‌سازی کنیم، به‌صورت یک محصول مادیسن ایوِن (Madison Avenue) عرضه کنیم — که همان انقلاب ماست، چون هیچ عکسی وجود ندارد، هیچ خبرنامه‌ای نیست، تا حدی رومانتیزه شده است. این کار آسان‌تر است. اگر فقط یک نقاشی باشد، نمی‌تواند این‌چقدر خشونت‌آمیز باشد.»

(گالری هنر دانشگاه ییل) اعلامیه استقلال

با شروع جشن‌های ۲۵۰ سالگی آمریکا در سال ۲۰۲۶ و در زمانی که کشور به‌طرزی خطرناک تقسیم شده است، کار برنز، بوتستین و اشمیت بار دیگر ما را به این نکته یادآوری می‌کند که پیش از این به لبهٔ خطر رسیده‌ایم.

این هدف از ارائهٔ آرامش نیست. «آنچه مطالعهٔ تاریخ به ما می‌گوید این است که ما همیشه در تقسیم بوده‌ایم»، برنز توضیح داد و افزود که هر بار که به نقطهٔ بحرانی می‌رسیم، تازه به‌نظر می‌رسد.

برنز و همکارانش سال‌ها در پروژه‌های خود غرق هستند؛ پژوهش برای «انقلاب آمریکایی» در حدود یک دهه پیش، در اواخر دورهٔ دوم باراک اوباما آغاز شد. او در حال حاضر بر روی پروژه‌ای دربارهٔ دوره بازسازی (Reconstruction) کار می‌کند.

بنابراین وقتی می‌گوید که دانستن این‌که آمریکا دوره‌های تاریک دیگری هم داشته است، کمی آرامش‌بخش است، می‌توان دلیل افکار او را درک کرد.

«این همان‌جاست که فکر می‌کنم داستان‌های خوب به ما کمک می‌کنند. دودویی بودن جهان امروز ما … اصلاً وجود ندارد»، او گفت. «هیچ مرزی وجود ندارد، همان‌طور که لئوناردو داوینچی می‌گفت. اما نمی‌توانم دوره‌ای را تصور کنم که از هر‌نوع تقسیم‌پذیری عظیم و احساس مردم آن زمان مبنی بر اینکه این پایان است، خالی باشد.»

با این حال، غیرقابل‌تردید است که احساس می‌کنیم «انقلاب آمریکایی» به‌طرز عجیبی مرتبط با زمان حال است. بسیاری از آثار برنز نیز این‌گونه، صرفاً به‌تصادف به‌دست آمده‌اند. این همان طبیعت نگاه دقیق به گذشته و روایت آن با بصیرت واضح است.

«انقلاب آمریکایی» در ساعت ۸ شب یک‌شنبه، ۱۶ نوامبر به نمایش می‌رسد و در طول شش شب متوالی در ایستگاه‌های عضو PBS پخش خواهد شد.

توسط سوفیا هاناله سانچز

سلنا کوینتانیلا پریز در بازدیدی از یک مدرسه متوسطه محلی در کورپوس کریستی، تگزاس، در تاریخ ۱۴ نوامبر ۱۹۹۴ دیده می‌شود.

در ابتدا، در سال ۱۹۹۷، فیلمی زندگی‌نامه‌ای به کارگردانی گریگوری ناوا با بازی جنیفر لوپز ساخته شد. سپس، در سال ۲۰۲۰، سریال دراماتیک نتفلیکس عرضه شد. امروز، ملکهٔ مرحوم موسیقی تجانو، سلنا کوینتانیلا پریز، داستان خود را مستقیماً از سوی خانواده و هم‌نوازانش می‌شنویم.

به‌طریق‌های مختلف، باید از خواهرش سوزت کوینتانیلا تشکر کرد که مستند نتفلیکس «سلنا و لوس دینوس» را که دوشنبه به‌تصویر کشیده شد، فراهم کرد.

«من آن‌کس مزاحم دوربین بودم، مثل روزهای قبل»، کوینتانیلا در مصاحبه‌ای تازه با سی‌ان‌ن گفت. «این‌قدر فیلم دارم که همهٔ مردها با نگاه ‘اوه، نه دوباره!’ به من نگاه می‌کنند.»

در دهه‌های ۸۰ و ۹۰، کوینتانیلا که امروزه به‌عنوان مدیرعامل شرکت سرگرمی خانوادگی Q Productions فعالیت می‌کند، در نقش درامر در گروه نوظهور خانواده بود؛ این موضوع الهام‌بخش عنوان مستند شد. او دوربینی داشت و تمایل به ضبط لحظات شاد و خنده‌دار خانواده و هم‌نوازانش در سفرهایشان داشت.

«من حتی فکر نمی‌کردم این لحظات را برای نمایش یا ضبط کنم؛ فقط می‌خواستم زندگی‌مان را ثبت کنیم»، او گفت.

این لحظات تصادفی که لبخندها را می‌دزدند، مستندی را که می‌توانست خسته‌کننده باشد، به پرتره‌ای بسیار شخصی از خواننده تبدیل می‌کند؛ خواننده‌ای که در سال ۱۹۹۵ به قتل رسید. «سلنا و لوس دینوس» – که از نام گروهی که پدرش در دوران جوانی نوازنده بود الهام گرفته – مملو از نگاهی صمیمانه به گنجینه‌های ویدیویی، عکاسی و سایر فیلم‌های پیشین خانواده است که تا به‌حال نشان داده نشده‌اند.

«در مستند صحنه‌ای هست که من نامه‌ای را می‌خوانم که او برایم نوشته بود»، هم‌نواز و همسر آیندهٔ خوانندهٔ مرحوم، کریس‌ پرز به سی‌ان‌ن گفت. «فقط خوشحال بودم که بخشی از این پروژه هستم و تیم تولید اینجا می‌آیند و با احترامی خاص با من صحبت می‌کنند.»

سوزت کوینتانیلا در مراسم افتتاحیه «سلنا و لوس دینوس» در جشنوارهٔ فیلم ساندنس ۲۰۲۵ در پارک سیتی، یوتا، در تاریخ ۲۶ ژانویه ۲۰۲۵ حضور یافت.

در میان ویدئوهای خانگی، مصاحبه‌های دقیق، نامه‌های عاشقانه — و حتی نگاهی به یادداشت‌های دست‌نویس کوینتانیلا پرز که در زمان یادگیری زبان اسپانیایی برای برقراری ارتباط بهتر با مخاطبان مکزیکی‌اش نوشته بود — مستند به بینندگان یادآوری می‌کند که پشت این ستاره، شخصی بود که داستانش بسیار زود به پایان رسید.

مستند به‌طور مساوی به پیروزی‌ها و سختی‌های خوانندهٔ متولد تگزاس می‌پردازد؛ مثلاً چگونه در اواخر دههٔ ۸۰، با عبور از موانع جنسیتی، نژادپرستی و فقر در صحنهٔ مردسالار موسیقی تجانو، تبدیل به یکی از نخستین موسیقیدانان آمریکایی با ریشه لاتین شد که از بازار اسپانیایی به بازار انگلیسی قدم گذاشت. پنجمین آلبوم استودیویی او — شامل دو تک‌آهنگ مشهور انگلیسی «Dreaming of You» و «I Could Fall in Love» — پس از مرگ او منتشر شد.

در سال ۱۹۹۵، در حالی که ۲۳ سال داشت و پیشاپیش برنده جایزهٔ گرمی بود، کوینتانیلا پرز توسط رئیس باشگاه هوادارانش یولاندا سالدیوار، که امسال درخواست رهایی‌اش رد شد، کشته شد. با این‌همچنین، در طول زندگی کوتاهش، نوری، ارتباط‌پذیری و جذابیتی را ساطع کرد که همچنان امروز میلیون‌ها نفر را به خود جلب می‌کند.

برای اینکه همهٔ این موارد را در یک چارچوب درک کنیم، پیش از شوق بی‌نظیر بد بانی، انفجار لاتین ریکی مارتین بود؛ و پیش از آن، سلنا کوینتانیلا پریز حضور داشت.

اگرچه تمام شهرت، شکوه و تراژدی در داستان سلنا نهفته است، کارگردان مستند جدید به‌دنبال چیزی بیش از این بود.

«(مستند) تبدیل داستان آن‌ها به یک «هالیوودی‌سازی» نیست؛ بلکه خود آن‌ها داستانشان را مستقیم برای شما روایت می‌کنند»، کارگردان ایزابل کاسرو به میزبانی ویکتور بلک‌ول، مجری برنامهٔ «First of All» در سی‌ان‌ن گفت. «برای ما واقعاً مهم بود که چیزی بسازیم که نسبت به آثار پیشین، حس متفاوتی بدهد.»

برخی از این تفاوت‌ها شامل تصویر جامع‌تری از کوینتانیلا پرز به‌عنوان هنرمندی قدرتمند و توانمند برای زنان در اوایل دههٔ ۹۰ است. در یک قطعهٔ آرشیوی، یک مجری مرد مسن از خوانندهٔ جوان که بستن قرمز و لگ‌های هماهنگ به تن دارد می‌پرسد تا «چرخش»ی برای مخاطبان انجام دهد. او پس از یک چرخش سریع و زیبا، همان درخواست را از او می‌کند و حتی تشویق می‌کند تا مخاطبان او را تشویق کنند. او نمی‌چرخید، اما پیام او واضح شد.

علاوه بر این، لحظات صریحی از دوران کودکی او وجود دارد، از جمله مصاحبه‌هایی که در آن به‌طور صادقانه دربارهٔ فشارهای مالی بر او و برادران و خواهرانش برای تأمین مخارج خانواده سخن می‌گوید.

به کارگردانی کاسرو و تولید اجرایی توسط خواهران سوزت و ای‌بی کوینتانیلا سوم، این پروژه مسیری را که کوینتانیلا پریز و گروهش طی کردند و پیروزی نهایی او — میراثی جهانی که فراتر از طول عمر اوست — به تصویر می‌کشد.

سلنا واقعی

به‌طبیعت خود کوینتانیلا پریز به‌سرعت خطر فراموش شدن را ندارد؛ به‌نظر می‌رسد نام او همچنان همان قدرت جذب جمعیت را که در اوج شهرتش داشت، حفظ کرده است.

زمانی که شرکت آرایشی MAC مجموعه‌ای از محصولات زیبایی الهام گرفته از این ستاره را عرضه کرد، در همان روز به‌تمامی فروش رسید. مراسم افشای ستاره صورتی‌اش در راه‌پیمایی هالیوود، بیشترین حضور تاریخی را به‌دست آورد. همچنین، زمانی که زنجیره فروشگاه‌های مواد غذایی تگزاس H‑E‑B مجموعه‌ای محدود از کیف‌های قابل‌استفادهٔ ویژه به‌احترام به این خواننده منتشر کرد، وب‌سایت دچار اختلال شد و فروشگاه‌ها هفته‌ها خالی ماندند.

برای کوینتانیلا، احترام به خواهرش در این مستند بیشتر به‌جای نمایش جذابیت‌ها، بر جنبه انسانی او تأکید داشت.

اخیراً، علاقهٔ پایدار به کوینتانیلا پریز با ابزارهای پیشرفته‌تری همچون هوش مصنوعی ترکیب شده است؛ تجاربی که شاید به‌نوعی صدای او را بازگردانند، اما هنوز نتوانسته‌اند اثر عمیق او را به‌دست آورند، همان‌طور که کوینتانیلا بر این باور است.

«صادقانه بگویم، فناوری‌های هوش مصنوعی را می‌بینم»، او گفت. «برخی از این موارد واقعاً شگفت‌انگیز هستند، اما زیبایی آنچه او به‌عنوان یک انسان و یک هنرمند می‌آورد، هوش مصنوعی هرگز نمی‌تواند آن را تقلید کند. آن‌ها می‌توانند ظاهر فیزیکی او را شبیه‌سازی کنند، اما هیچ‌چیز بهتر از اصل وجود ندارد.»

در سنت اصیل مکزیکی، داستان خوانندهٔ «عشق ممنوع» همچنان به نسل‌های جدید روایت می‌شود — و بازنویسی می‌شود — به‌امید اینکه زندگی او هرگز فراموش نشود.

«در واقع این یک جعبهٔ زمان است که به سال ۲۰۲۵ می‌آورد. من اهمیت نسل جوان هواداری که به‌دنبال سلنا می‌گردند و می‌خواهند بیشتر دربارهٔ او بدانند، می‌فهمم»، سوزت کوینتانیلا گفت. «و در طول سال‌ها، برخی چیزها مبهم شده‌اند.»

او افزود: «فکر می‌کنم این یکی از دلایلی است که این مستند این‌قدر مهم است، زیرا اگر کسی تازه به‌دنبال سلنا باشد، نسخهٔ هوش مصنوعی او را کشف نمی‌کند. واضح است که این، سلنا واقعی است.»