بلاگ

تصویر: وارنر برادرز

«ماموریت به مریخ» در اوایل سال ۲۰۰۰ ضرر کرد. سپس «سیاره سرخ» آمد و خسارت بیشتری را به بار آورد…

سال ۲۰۲۵ است و ما در حال انجام گام‌های لازم برای مستعمره‌سازی مریخ هستیم. این همان پیش‌درآمد سیاره سرخ است، فیلم علمی‑تخیلی که امروزه ۲۵ ساله شده و با وجود این‌که بر پایهٔ آلوده شدن و غیرقابل سکونت شدن زمین بنا شده، به‌گونه‌ای ملایم خوش‌بین به نظر می‌رسد. حداقل در این فیلم، مستعمره‌سازی مریخ یک پروژهٔ قابل‌اجرا به‌نظر می‌آید و نه یک رؤیای کیتامینی تریلیونر آینده. این تنها فیلم سال ۲۰۰۰ نیست که به مریخ می‌رفت. اوایل همان سال، برایان دِ پاما با ماموریت به مریخ آخرین تولید بزرگ‌بودجهٔ استودیویی خود را ساخت که داستان آن در شرایط کمتر سنگین سال ۲۰۲۰ را به تصویر می‌کشید. در مجموع، این دو فیلم کمی بیش از کابویان فضایی در سطح جهان درآمد داشتند — و بدون معروفیت صرفه‌جویی کلینت ایست‌وود. حتی در بهترین لحظاتشان، این پروژه‌ها دلیل تبدیل مریخ به قلمرو ممنوعه‌ای در فیلم‌ها در دهه‌های بعد را توضیح می‌دهند.

مریخ همچنان برای یک مأموریت ساعی دسترس‌پذیر نیست، چه بسا مستعمره‌سازی واقعی، اما به مدت سال‌ها به‌عنوان گام طبیعی بعدی در سفرهای فضایی خیالی در ذهن‌ها حضور داشته است. ماموریت به مریخ و به‌ویژه سیاره سرخ به دههٔ ۱۹۵۰ بازمی‌گردند، زمانی که فیلم‌های علمی‑تخیلی متعددی مأموریت‌های مریخ‌را به‌سرِپیچی می‌انداختند و فضانوردان با موجودات مختلف یا تمدن‌های پنهان روبرو می‌شدند. هر دو فیلم سال ۲۰۰۰ با تقلید صادقانه‌ای از علمی‑تخیلی سنگین و کثیفی که از دوره‌ای دیگر الهام گرفته، آغاز می‌شوند؛ به‌گونه‌ای که فوراً ممکن است بینندگان را براند. ماموریت به مریخ چند شخصیت خود را در صحنه‌ای باربیکیو (که به‌نقل‌قول باید گفت توسط دِ پاما به‌خوبی تنظیم شده) با دیالوگ‌های کلیشه‌ای معرفی می‌کند، و سیاره سرخ با روایت فرمانده کات بومن (کارای‑آن مو‌س) که با سختی روباتیک عجیب‑غریب خوانده می‌شود، همچون برنامه‌ای کامپیوتری، آغاز می‌گردد.

خوشبختانه صدای گوینده طول نمی‌کشد. پس از آن‌که رهبر مأموریت بومن به‌صورت کلافه‌وار خدمه‌اش (با بازی وال کیلمِر، تام سیز‌موره، بنجامین برات، سایمون بیکر و ترنس استمپ) را معرفی می‌کند و مأموریت اصلی آن‌ها برای بررسی دلایل توقف فرایند تغییر اقلیم آغاز‌شده توسط جلبک‌های تولیدکنندهٔ جو را توضیح می‌دهد، فیلم به مسائلی شناخته‌شده ولی به‌خوبی اجراشده در زمینهٔ مشکلات لجستیک یک فیلم فضایی می‌پردازد. وقتی سفینهٔ بزرگتر آسیب می‌بیند، بومن باید آن را در مدار نگه دارد، در حالی که بقیه تیم را با یک سفینهٔ پایین‌نهاده به مریخ می‌فرستد که همان‌طور که می‌رسد، آسیب می‌بیند. عوامل پیچیده‌تر: سفینهٔ اصلی قرار است پس از ۳۱ ساعت از مدار مریخ سقوط کند، پایگاه روی سطح مریخ تخریب شده است و ارتباطات اولیه بین سفینه و سطح نیز قطع می‌شود.

تصویر: وارنر برادرز

گاهی اوقات فیلم‌های ظاهراً مشابه که در یک سال منتشر می‌شوند، در عمل تفاوت‌های اساسی دارند (نگاه کنید به آنتز و زندگی حشره). این مورد با فیلم‌های مریخ‌سال ۲۰۰۰ صادق نیست؛ ماموریت به مریخ نیز پس از یک حادثهٔ عجیب که سفینهٔ مدار مریخ را از کار می‌اندازد، باعث هرج و مرج‌های بالقوهٔ مرگبار می‌شود و خدمه برای فرود در شرایط غیر ایده‌آل می‌جنگند. در صحنهٔ طولانی و شگفت‌انگیز از کارگردان ماهر دِ پاما، سفینه توسط طوفان شهاب‌سنگی آسیب می‌بیند و فضانوردان مجبور می‌شوند آن را رها نمایند و سوار یک ماژول کوچکتر تأمین‌کننده به سطح سیاره شوند. کار دوربین‌کاری روان و بی‌قضایای گرانشی دِ پاما، هرچه در سیاره سرخ دیده می‌شود را پشت سر می‌گذارد، اما وقتی ماموریت به مریخ واقعاً به مریخ می‌رسد، به‌سوی یک ادبیات بی‌مفهوم دربارهٔ ریشه‌های مخفی حیات فرو می‌رود. (قلهٔ احساسی تقریباً شامل تماشای یک پاورپوینت آینده‌نگر توسط شخصیت‌ها می‌شود.)

آیا باید افشای فیلم را به‌دلیل خاصیت بسیار غیرقابل‌قبول آن مورد انتقاد قرار داد، با توجه به اینکه این یک فیلم ماجراجویی علمی‑تخیلیست که در آیندهٔ آن زمان قرار داشت؟ قطعاً نه. اما مریخ در یک نقطهٔ میانی عجیب قرار دارد: این سیاره‌ای است که در برخی شب‌ها، انسان‌های روی زمین می‌توانند آن را با چشم غیرمسلح ببینند و در نیم‌قرن گذشته، دربارهٔ آن اطلاعات زیادی کسب کرده‌ایم. هنوز به‌اندازه‌ای دور است تا رازهای (به‌صورت واقعی) فرازمینی خود را حفظ کند، اما تصور داشتن رازهای تغییردهندهٔ جهان در مریخ حس قدیمی دارد — به‌طور کلی کمتر قابل‌قبول به‌ظاهر از فرضیهٔ بسیار پوچ (و تا حدی ذهنی) اینترستلار است.

بر این پایه، سیاره سرخ واقع‌گراترین فیلم از دو فیلم مریخی سال ۲۰۰۰ است. اما هنوز به‌راحتی می‌توان فهمید چرا جذابیت‌های ریترو آن برای طرفداران علمی‑تخیلی بیشتر از مخاطبان عمومی جذاب است، که ممکن است به دنبال نقطهٔ میانی بین واقع‌گرایی هیجان‌انگیز «آپولو ۱۳» و فناوری‌های دیوانه‌وار بیگانگان در «جنگ ستارگان» یا «روز استقلال» نباشند. حتی ممکن بود مخاطبان به‌دنبال چیزی واضحاً خنک‌تر باشند، با توجه به حضور مو‌س، هم‌ستارهٔ پدیدهٔ تازهٔ «ماتریکس» در آن زمان.

بی‌شک، زمانی که سیاره سرخ به‌سوی قلمرو خیال‌انگیزتر در نیم ساعت نهایی می‌رود، در ایجاد تعلیق واقعی دچار ضعف می‌شود. به‌وضوح مشخص است که چه شخصیت‌هایی قابل‌قلم‌برداری هستند (یعنی بیشتر آن‌ها). اما پیش از آن، یک تریلر هیجان‌انگیز بقاست. سیاره سرخ با بازی‌های جذاب مو‌س و کیلمِر، سطح پایه‌ای از دست‌ساخته‌های استودیوی بزرگ را در نورپردازی، فیلم‌برداری و طراحی صحنه نشان می‌دهد؛ و برخی لمس‌های جالب علمی‑تخیلی مانند رباتی شاید مخفی و شکل‌های عجیب حیات مریخی را به‌نمایش می‌گذارد. کارگردان آنتونی هافمن مناظر چشم‌نوازی را به تصویر می‌کشد و تمام روایت را با سرعتی متناسب با فیلمی که می‌توانست نیمهٔ پرشتاب یک دو سرنوشت‌دار در نیم‌قرن پیش باشد، پیش می‌برد.

تصویر: وارنر برادرز

سیاره سرخ تنها فیلم بلند هافمن بود و به‌نظر می‌رسد کمی ناعادلانه است که او را برای شکست مالی‌اش سرزنش کنند. به هر حال، شکست‌های مریخی پس از سال ۲۰۰۰ همچنان ادامه یافتند. ارواح مریخ اثر جان کارپنتر اکنون دنبال‌کنندگان طرفدار دارد، همانند اکثر فیلم‌های کارپنتر، اما در تابستان ۲۰۰۱ یک فاجعهٔ نقدی بود. تولیدات دیزنی مریخ به مادر نیاز دارد و جان کارتر به‌جمع‌اوره حدود ۳۰۰ میلیون دلار به‌سر شرکت زیان رساندند. نفرین مریخ تا زمان آمدن مارین ریدلی اسکات در سال ۲۰۱۵ شکسته نشد، و تا حدی به‌عنوان استثنای تأییدکنندهٔ قانون به‌نظر می‌رسد: یک تریلر فضایی واقع‌گرایانه که در مریخ اتفاق می‌افتد، بدون عناصر خیال‌انگیز جز این‌که قهرمانش نمی‌میرد.

با این حال، باید به‌نقطهٔ جالبی توجه کرد که سیاره سرخ با ارائهٔ متنی کلاسیک اما نسبتاً واقع‌گرایانه، به‌ویژه در تصویر بی‌زینتی از سال ۲۵۲۵ که فناوری پیشرفته‌ای دارد اما هنوز پر از عدم‌اطمینان‌های ناپایدار، می‌آورد. این فیلم دقیقا مریخ را از رازآلودگی بیرون نمی‌آورد، اما نشان می‌دهد که شاید مستعمره‌سازی، برنامهٔ خروج جادویی‌ای که برخی افراد هنوز تصور می‌کنند، نیست.

توسط Glenn Garner و Armando Tinoco

پس از اکران کم‌اثر فیلم جدید سیدنی سوئنی، روبی رز به ستارهٔ کریستی تقصیر شکست باکس‌آفیس را می‌دهد.

سابقه‌دار بت‌ومن که گفته بود در ابتدا برای زیست‌نامهٔ بوکسور کریستی مارتین منصوب شده بود، پس از اکران فیلم به‌ارزش $1.3M واکنش نشان داد؛ این در حالی است که سوئنی در ماه‌های اخیر به‌خاطر تبلیغ جنجالی «American Eagle» که به‌دلیل ترویج نظریهٔ بهبود نژاد انتقاد شده بود، مورد انتقاد قرار گرفته است.

«اسکریپت اصلی کریستی مارتین شگفت‌انگیز بود. تغییر دهندهٔ زندگی. من برای نقش «چری» منصوب بودم»، او در Threads نوشت و به نقش دیگری در فیلم اشاره کرد. «همه تجربه‌ای در زمینهٔ اصلی داشتند. اکثر ما در واقع همجنس‌گرا بودیم. این بخشی از دلیل ماندن من در بازیگری است. از دست دادن نقش‌ها همیشه اتفاق می‌افتد.»

در Deadline ببینید

روبی رز ادامه داد: «برای روابط عمومی‌اش که دربارهٔ شکست فیلم می‌گوید و می‌گوید SS این کار را برای «مردم» انجام داده است. هیچ‌یک از «مردم» نمی‌خواهند کسی را ببینند که از آن‌ها متنفر است و در حالی که وانمود می‌کند ما هستیم، پرچم می‌کشد. تو یک ابله‌ای و فیلم را خراب کردی. تمام. کریستی شایستگی بهتری داشت.»

در پست دیگری، رز خود را اصلاح کرد. «لعنتی! آیا «cretin» اصطلاح تحقیرآمیزی است؟ فکر می‌کردم به معنای موجود در انگلیسی قدیم است. از نوشتن این کلمه متأسفم و می‌بایست تنها «سایکُپات» می‌گفتم»، او نوشت.

دِدلاین برای دریافت نظر از تیم سوئنی تماس گرفته است.

پس از نمایش نخستین در جشنوارهٔ TIFF در سپتامبر، کریستی نقطه عطف توزیع سینمایی Black Bear را با $1.3M در 2,011 سالن به‌دست آورد.

ستارهٔ یوفوریا، که همچنین به‌عنوان تهیه‌کننده در فیلم به کارگردانی دیوید میچود حضور داشت و آن را همراه با مارتین واقعی تبلیغ کرد، پیش‌از این گفته بود که «بسیار به این فیلم افتخار می‌کنم»، علیرغم اکران کم‌اثر آن.

«از همه کسانی که این داستان را تماشا کردند، احساس کردند، باور کردند و در سال‌های آینده نیز باور خواهند کرد، سپاسگزارم. اگر کریستی حتی به یک زن جرات قدم‌اولین به سوی امنیت را بدهد، پس ما موفق شده‌ایم»، او این هفته بخشی از این را در اینستاگرام نوشت. «پس بله، من به این فیلم افتخار می‌کنم. چرا؟ چون ما همیشه هنر را تنها برای اعداد نمی‌سازیم، بلکه برای تأثیر می‌سازیم. و کریستی مهم‌ترین پروژهٔ تأثیرگذار زندگی من بوده است. ممنونم «کریستی». دوستت دارم.»

در همین حال، کریستی مارتین گفته است که دیدن سوئنی در نقش او، «یک سطح کاملاً متفاوت از «وای»» بود و به NBC News گفت: «او دختر «it» است. او در حال حاضر داغ‌ترین چیز در هالیوود است. او به‌طور جدی درگیر شد و تبدیل به یک مبارز حرفه‌ای شد.»

سوییینی پیش‌تر نسبت به واکنش‌های منفی به تبلیغ «American Eagle» خود واکنشی کم‌رنگ نشان داد. «فکر می‌کنم وقتی مسأله‌ای دارم که می‌خواهم دربارهٔ آن صحبت کنم، مردم گوش می‌دهند»، او در گفت‌و‌گوی خود با GQ دربارهٔ ادراک نژادپرستی در این کمپین گفت.

«Being Eddie» جدیدترین مستند از سری Hangin’ with an Icon است که به‌زودی روی نتفلیکس منتشر می‌شود. این پلتفرم پیش از این فیلم‌های مستند ارائه داده بود که در آن سلبریتی‌هایی مثل سیلوِستر استالون و مارثا استوارت در قصرهای عظیم خود قدم می‌زدند و به یاد می‌آوردند تمام فراز و نشیبی که پشت سر گذاشتند تا به پدیده‌های ثروتمند و فرهنگی امروز تبدیل شوند. اکنون نوبت ادی مرفی است.

افسانه‌ٔ کمدی در عمارت کالیفرنیایی‌اش که سقفی قابل باز و بسته شدن دارد، بین‌پرس می‌گوید، خانواده‌اش را سرگرم می‌کند و در این مستند ساده‌وار قسمت‌هایی از برنامهٔ «Ridiculousness» که برای او یک لذت گناه‌آلود است (و او را به فیلم‌های آلِخاندرو جودوروسکی یادآوری می‌کند) تماشا می‌کند. گاهی او می‌نشیند و برای دوربین کارگردان و تدوینگر باتجربهٔ آنگوس وال، در مسیر خاطرات قدم می‌زند، مجلات طرفداران قدیم را ورق می‌زند و دربارهٔ روزهای خود به‌عنوان یک ستارهٔ راک پوشیده در کت چرمی می‌گوید. 

«Being Eddie» شما را به مسیر صعود شگفت‌انگیز مرفی از «سرقت‌گر صحنه» در «Saturday Night Live» به یک ستارهٔ سطح A سینما می‌برد؛ با فیلم‌های موفقی چون «۴۸ ساعت» و «شرک» و نیز چند شکست مثل «Vampire in Brooklyn» که در مستند به آن اشاره می‌شود، و به‌گونه‌ای الهام‌بخش نسل‌های آیندهٔ کمدین‌ها شد. دیو چپل، کریس روک، کوین هارت و هم‌ستارۀ او در «The Pickup»، پیت دیویدسون، تنها نمونه‌های کوچکی از هم‌عصرانیانی هستند که تأثیر مرفی بر آن‌ها را تأیید می‌کنند.

مرفی اغلب هنگام صحبت سرش را به‌یک‌سمت می‌انداخت و همزمان به‌عنوان مردی عاقل و خوش‌آهنگ ظاهر می‌شود، در حالی‌که داستان زندگی‌اش را تعریف می‌کند و گویی از این‌که این همه اتفاق برای او افتاده، شگفت‌زده است. این پسر لاغری که روزگاری از روئستفر، لانگ آیلند می‌آمد، هدفش تبدیل شدن به ستاره بود و این هدف زودتر از آنچه انتظار می‌رفت به واقعیت پیوست. او هنوز در اوایل بیست‌سالگی‌اش بود که فیلم «Beverly Hills Cop» او را به یک مگاستار تبدیل کرد. ممکن است فکر کنید مرفی داستان‌های لذت‌جویانه‌ای از آن دوران داشته باشد، اما او قسم می‌خورد که مردی خجالتی و محافظه‌کار است؛ حتی پیشنهاد کوکائین را از جان بلوشی و رابین ویلیامز رد کرد.

بدیهی است که «Being Eddie» به دورهٔ چنددهه‌ای خودخواستهٔ مرفی از کناره‌گیری از استند‑آپ می‌پردازد. مرفی می‌گوید که مقام افسانه‌ای‌اش مانع از این شد که در کلوپ‌ها مطالب جدید ارائه کند، اما نمی‌توانم نادیده بگیرم که او به سال‌های «خام» و «دیوانه‌وار»‌اش در استند‑آپ نگاه می‌کند؛ برخی از شوخی‌های او، به‌خصوص آن‌هایی که به افراد همجنس‌گرا و زنان می‌پرداختند، دیگر مناسب زمان نیستند و او با کمی خجالت به آن‌ها می‌نگرد. این شوخی‌ها او را به ستاره‌ای تبدیل کردند، اما موجی از کمدی سیاه‌پوست (مانند «Def Comedy Jam») را نیز به وجود آوردند که در آن همجنس‌گرایی، زن‌ستیزی و نمایش‌های بیش از حد مردانه به‌عنوان هنجار مطرح بود. در نگاه به‌عقب، تمام کمدی‌های خانوادگی که او در دههٔ ۹۰ و ۲۰۰۰ آغاز کرد، گویی تلاشی برای جبران دوران جوانی پرخطای او به‌نظر می‌رسند.

اما همانند مستندهای دیگر نتفلیکس که پیش‌تر اشاره شد، «Being Eddie» تمایل دارد تصویر ایده‌آل و کم‌مشکل‌تری از ستاره‌اش ارائه دهد. جان لندیس به‌طور شگفت‌انگیزی ظاهر می‌شود تا دربارهٔ تجربیات خود در کارگردانی مرفی در «Trading Places» و «Coming to America» روایت کند. اما نه مرفی نه لندیس به برخوردهای مشهورشان در صحنهٔ «America» می‌پردازند. (اگرچه مرفی روزی گفت که لندیس شانس بهتری برای کار دوباره با ویک مورّو دارد تا با خود او، اما آن‌ها برای فیلم نسبتاً فراموش‌شدهٔ «Beverly Hills Cop III» دوباره به‌هم پیوستند.)

در حالی که هم مرفی و هم مستند فضایی زنده، آرام و صمیمی می‌سازند، اما یک ابر ثابت از مرگ بر این اثر سایه افکنده است. مرفی اعتراف می‌کند که در طول سال‌ها مجبور شده افراد زیادی را از دنیا وداع دهد؛ از مربیان تا دوستان و حتی افرادی که در «SNL» نقش‌شان را بازی می‌کرد. (او هزینه‌ای پرداخت کرد تا به بازیگری که «Buckwheat» اصلی را در «Our Gang» ایفا کرده بود، یک قبر مناسب بدهد.) حتی هم‌پیمانان جوان، سیاه‌پوست دههٔ ۸۰؛ مایکل، پرینس و ویتنی، همگی از بین رفته‌اند. خاطرات و قطعات مصاحبهٔ چارلی مرفی، برادر بزرگ ادی، سرپرست پیشین امنیت و ستارهٔ «Chappelle’s Show» که در سال ۲۰۱۷ به‌دلیل لوسمی درگذشت، هم در سرتاسر این فیلم پراکنده شده‌اند.